Op slechts 10 kilometer van de Grote Markt van Brussel vind je één van de grootste bosgebieden van Vlaanderen. Het uitgestrekte Zoniënwoud verenigt de drie gewesten in ons land, is wel 4.421 hectare groot, bezit bomen die meer dan 200 jaar tellen en is een thuis voor vele dieren. Wandel tussen de statige beukenbomen in het uitgestrekte Zoniënwoud en je vergeet bijna dat het drukke Brussel vlakbij is.

Het Zoniënwoud staat centraal in het rijk van de Brabantse wouden, een machtig landschap dat vanaf het Hallerbos in het westen helemaal loopt tot aan Heverleebos en Meerdaalwoud in het oosten.

Het Zoniënwoud is een overblijfsel van het Kolenwoud. Dat oerbos strekte zich in de tijd van de Romeinen uit van de oevers van de Rijn en de Moezel tot de Noordzee. Jaarlijks zoeken 1.5 miljoen bezoekers het Zoniënwoud op. Meer dan de helft van dit 4.421 hectare grote beukenbos behoort tot het Vlaamse Gewest en ligt in de gemeenten Hoeilaart, Tervuren en Overijse.

De natuur heeft graag rust, maar dat is niet eenvoudig aangezien het bos zich vlak naast de hoofdstad bevindt. De bezoekers worden daarom geleid naar een aantal vaste ingangen. Dat neemt de druk weg van de rest van het woud. In de onthaalzone van Groenendaal is er een B&B, zijn er musea, horeca, parkeerplaatsen en openbaar vervoer. Er starten ook verschillende wandel- en fietsroutes naar andere ingangen. Naast het bosmuseum ligt het Bosarboretum van Groenendaal met als blikvanger de meer dan 100 jaar oude bomen uit alle windstreken.
 

Kathedralen van bomen

17.000 bomen met een omtrek van meer dan 2,5 meter, sommige zelfs van meer dan 4 meter. Dat is absoluut uitzonderlijk. Wandelen onder die kathedralen van bomen is dan ook erg indrukwekkend. Het dichte bladerdak van de beuken zorgt er wel voor dat er tijdens de zomer maar weinig zonlicht doordringt tot de bodem. Daardoor is er weinig struikgroei, maar een ‘kaal bos’ is het allerminst. Varens voelen zich er prima thuis en op meer lichtrijke plaatsen groeien tapijten van onder meer bosanemonen, boshyacinten, zachte witbol en gierstgras. Onder de eiken vind je wel een rijkere kruidlaag, die bestaat uit speenkruid, bosviooltje, sleutelbloem en gele dovenetel... In het Zoniënwoud kun je zelfs zeldzame planten ontdekken zoals eenbes, lievevrouwebedstro, rapunzel en sommige wilde orchideeën.
 

Dartele diertjes

De uitgestrektheid van het Zoniënwoud biedt levensruimte aan heel wat dieren. Tijdens de luisterrijke jachtpartijen van de vroegere elite werd nog op hert, everzwijn en wolf gejaagd. Vandaag zijn er nog een 80-tal reeën. Voor hen zijn vooral het moordende verkeer en loslopende honden een bedreiging. De wolf verdween er al in de loop van de 19e eeuw. Vossen en everzwijnen vonden opnieuw de weg naar het woud.

De kleine roofdieren zoals bunzing, hermelijn en wezel kan je slechts sporadisch waarnemen, omdat zij zich overdag schuilhouden. Hazen en fazanten worden zeldzaam omdat de velden rond het bos, hun voedselplaatsen, verdwijnen. Wilde konijnen en roodbruine Europese eekhoorns voelen zich daarentegen goed in hun vel in het bos.

Natuurlijk zijn er ook heel wat vogels. Kraaien, eksters, gaaien, spreeuwen en merels scheren door het luchtruim terwijl zangvogeltjes als tuinfluiter, zwartkom, fitis, tjiftjaf en winterkoninkje het struikgewas verkiezen. 

Sinds 2017 maakt het Zoniënwoud deel uit van het Unesco Werelderfgoed (Oerbeukenbossen van de Karpaten en andere regio's in Europa).

Tekst: Natuur en Bos
Foto: Donar Reiskoffer / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/3.0)