In de streek werden Romeinse en Gallo-Romeinse vondsten gedaan. De oudste teruggevonden vermelding van de plaats dateert uit 1083 als "Sotengem". De naam komt van Sutto-inga-haim en betekent de hoeve van de sibbe van Sutto; Sutto was een Germaanse naam en betekent "de zoete". Zottegem ontstond als een kleine nederzetting op de linkeroever van de Bettelhovebeek. Sinds de 12e eeuw wordt melding gemaakt van het kasteel, dat echter geen defensieve functie vervulde. Zottegem had tot de 14e eeuw geen volledig zelfstandige parochie, maar hing af van de kerk van Strijpen. De stad staat bekend als de Egmontstad en als "de poort van de Vlaamse Ardennen".