Ondanks wat de naam laat vermoeden bevindt het Neigembos zich grotendeels op het grondgebied van Meerbeke en niet in Neigem, het gevolg van een beslissing van Napoleon Bonaparte die de gemeentegrenzen liet hertekenen rond 1800.

Het bos, een natuurreservaat, is 65 ha groot en bedekt de zuidelijke punt van een zuidwest-noordoost lopende heuvelring die de waterscheidinglijn vormt tussen het Dender- en Zennebekken.
Dit bosreservaat is een restant van het vroegere "Kolenwoud" waartoe destijds o.a. ook het Zoniënwoud, het Meerdaalwoud, het Liedekerkebos en het Hallerbos behoorden. Het Neigembos is een gemengd eiken- en beukenbos (ongeveer 80 % beuken + 15 % eik + 5 % bijmenging van es) en wordt gekenmerkt door een rijke fauna en flora.

Opvallend in het Neigembos is het zeer sterk wisselend reliëf. De hoogte varieert van 20 m tot 90 m. Door erosie na ontbossing zijn holle wegen ontstaan, met links en rechts ervan een erg gevarieerde plantengroei. 

Als typerende vegetaties kunnen we opsommen: het gierstgras-beukenbos, de heiderelicten aan de heuveltop, de bronbosjes aan de voet van de heuvel met de Prindaalbeek en de Grote Molenbeek... Verder komen er ca. 254 verschillende plantensoorten voor. Het bos is ook erg belangrijk voor heel wat dieren. Er broeden 40 vogelsoorten, er werden 180 soorten lepidoptera en 265 soorten Coleoptera geteld. In het Neigembos leven verder nog hazelwormen, bruine kikkers, diverse salamandersoorten en een aantal kleine zoogdieren.

De aard van de verschillende geologische lagen van is van groot belang voor de waterhuishouding en dus de plantengroei: daar waar zandigere lagen dagzomen op meer ondoordringbare kleilagen zijn kwelstromen zichtbaar. Deze bepalen mee de vochtigheid van de verschillende bodemtypes evenals de zuurtegraad (pH) van de bodem.

Holle wegen

Doorheen het gebied lopen enkele "holle wegen": sterk uitgesleten oude wegen; steile wanden, vastgehouden door plantenwortels. Net als de beken aan de voet hebben zij een uitgesproken microklimaat: hierbij is vooral de blootstelling van de wand aan de nood- of zuidzijde van belang. De beekvegetatie moet het daarentegen hebben van de bufferende werking (temperatuur, vochtigheid) van het bronwater dat jaarrond een redelijk constante temperatuur heeft. Hierdoor is de temperatuur in het vroege voorjaar al snel wat hoger dan in de verdere omgeving waardoor een aantal typische plantensoorten hier al vroeg tot bloeien kan komen.

De combinatie van verschillende gradiënten in de bodem zorgt voor een breed scala aan typische plantensoorten met verschillende preferenties: droog tot nat, kalkarm en zuur tot kalkrijk en neutraal, zandbodem tot kleibodem...

Je vindt er o.a. reuzen- en grootste paardenstaart, heermoes, bosanemoon, speenkruid, scherpe en kruipende boterbloem, dotterbloem, goudveil, msukuskruid, look-zonder-look, Pinksterbloem, bittere veldkers, slanke waterkers, slanke sleutelbloem, witte klaverzuring, kleine maagdenpalm; gele dovenetel, heelkruid, grootbloemige muur, akkerhoornbloem, eenstijlige meidoorn, sleedoorn, wilde kamperfoelie, hondsdraf, gewone brunel, wilde hyacint, lelietje-van-dalen, balkruid, daslook; gewone Salomonszegel, eenbes en gevlekte aronskelk.

Foto's: met dank aan Arne Van Nieuwenhuyze & Brent De Coorde