Een pistool, een stormlamp en wat rood papier. Met dit schamele materiaal vielen in Boortmeerbeek op 19 april 1943 drie jonge Brusselse verzetsstrijders een trein op de spoorlijn Mechelen – Leuven aan. Deze trein, het zogenaamde XXe Transport, vervoerde 1.638 joodse burgers naar Auschwitz.

Uiteindelijk konden 231 gevangen ontsnappen. Van hen werden 90 gedeporteerden weer gepakt en op een volgend transport gezet; 26 personen werden bij hun vlucht gedood en 115 gedeporteerden slaagden in hun ontsnapping. 

De aanval is een belangrijk feit in de geschiedenis van de Holocaust. Het is immers de enige plaats in Europa waar tijdens de Tweede Wereldoorlog een bevrijdingsactie werd uitgevoerd op een jodentransport

Om dit feit te herinneren werd in 1993 aan het station van Boortmeerbeek een gedenkplaat onthuld. In 2005 werd deze gedenkplaat aangevuld met een heus monument.