In de 13de eeuw bouwt de stad Ieper, als blijk van haar macht en rijkdom, haar openbare gebouwen in steen. En ze doet dat met ambitie: de Ieperse lakenhallen en het belfort zijn, in die periode, één van de meest indrukwekkende burgerlijke gebouwen van Europa! De Lakenhallen deden dienst als overdekte verkoop- en opslagplaats van laken aan de (nu overwelfde) waterweg, de Ieperlee. De bouw van de hallen was afgerond in 1304. 

Het Ieperse belfort van 70 meter hoog beklemtoont het enorme belang van de lakenhandel. Dit leidt tot de rijkdom en de macht van het middeleeuwse Ieper. Het belfort is tijdens de middeleeuwen de veiligste en best beschermde plek in de stad. Het is ook de opbergplaats voor de ‘vrijbrieven’ en voor de schatkist. De toren dient bovendien ook als opslagplaats voor wapens en als uitkijktoren.

De onderbouw van het Ieperse belfort, de “Donkerpoort”, trotseerde de eeuwen én de Eerste Wereldoorlog. Het is de doorgang onder het belfort. De robuuste gewelven dateren van rond 1200 en behoren tot de uiterst zeldzame relicten van het middeleeuwse Ieper die de oorlogsvernietiging overleefden. De Donkerpoort is bovendien een authentieke getuige van de Ieperse vroeg-gotische bouwkunst. Boven de “Donkerpoort”, onder het wapenschild, prijkt het beeld van O.-L.-Vrouw van Thuyne, patrones van de stad.

Stadhuis en Nieuwerck
Het Nieuwerck werd in 1619 opgetrokken tegen de oostmuur van de hallen en het stadhuis. Rustend op een spitse bogenrij met grote kruisramen en een klassiek kerkraam, doet dit bouwwerk nog tamelijk gotisch aan, maar de versieringen in de boogvelden neigen naar renaissance. De eerste plannen dateren van 1570. In 1862 werd het gerestaureerd om op 22 november 1914 op de zuilen na volledig verwoest te worden. In het 'voormalige' stadhuis is nu het Yper Museum gevestigd, hét museum bij uitstek als je tien eeuwen Ieper en Westhoek wil herbeleven.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het gebouw volledig vernield, op een stuk toren en een paar muren na. De wederopbouw werd geleid door de architecten ir. J. Coomans en P.A. Pauwels.